Το Άγιο Φως (μέρος 3ο)

Είδαμε στο προηγούμενο μέρος του άρθρου τις κυριότερες ενστάσεις εκείνων που υποστηρίζουν ότι το Άγιο Φως του Παναγίου Τάφου είναι είτε ψεύδος είτε εσκεμμένη απάτη είτε μια παρεξηγημένη και διαστρεβλωμένη τελετουργία. Είπαμε επίσης ότι κάποιοι από αυτούς χαρακτηρίζονται από εμπάθεια έναντι της συγκεκριμένης θρησκείας . Ας προσπαθήσουμε να μην κάνουμε το ίδιο λάθος κι εμείς. Ας προσεγγίσουμε τις μαρτυρίες των ανθρώπων αυτών με ευαισθησία και σεβασμό στο τι βίωσαν, όποια και αν είναι η πίστη τους ή η άποψή τους για το φαινόμενο. Δεν είναι δικαίωμά μας να κρίνουμε την πίστη τους ακόμα και αν δεν συμφωνούμε με αυτή.
Από την άλλη, όμως, έχουμε το δικαίωμα να έχουμε τη δική μας άποψη και να προτείνουμε τι μπορεί να είναι αυτό το περίφημο Φως και αυτό ακριβώς θα κάνουμε. Διότι η άποψή μου είναι ότι το φαινόμενο πηγαίνει πολύ πιο μακριά από ότι μερικοί νομίζουν και αυτό προτίθεμαι να καταδείξω, στηριγμένος τόσο στις εμπειρίες που περιγράφονται όσο και σε γνώσεις περί του απόκρυφου χριστιανισμού και του εσωτερισμού.

Οι εμπειρίες του Φωτός

Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες που αναφέρουν ότι το Φως εμφανίζεται με τη μορφή κινούμενων φλογών, περιστρεφόμενων λευκογάλανων στροβίλων ή ακόμα και μικρών κεραυνών. Κινείται στο θόλο του Ναού της Αναστάσεως, αφού εμφανιστεί μυστηριωδώς και στη συνέχεια κινείται σε όλο το χώρο του Ναού αλλά και έξω από αυτόν. Αποτέλεσμα της κίνησης αυτής είναι το ότι, σε πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία του χώρου, να ανάβουν τα κεριά από μόνα τους με ένα Φως που έχει τη μορφή φλόγας που δεν καίει για μερικά λεπτά της ώρας. Έπειτα, η φλόγα βγάζει καπνό και μετατρέπεται στη γνωστή γλώσσα φωτιάς που ξέρουμε. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν αρκετά βίντεο με το Φως και την τελετή της Αφής του, για όποιον ενδιαφέρεται.
Αυτό είναι το φαινόμενο που βλέπει ο κόσμος σε πρώτο επίπεδο. Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες προσώπων γνωστών μου και μη, οι οποίες περιγράφουν τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Ήταν περισσότερα από 20 χρόνια πριν όταν ο Γ. κάτοικος της πόλης μου, επισκέφτηκε τον Πανάγιο Τάφο τη Μεγάλη Εβδομάδα. Ήταν τότε 14 ετών και δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη θρησκεία. Μέσα στον συνωστισμό, κατόρθωσε σπρώχνοντας να φτάσει πολύ κοντά στο κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου και περίμενε μαζί με το πλήθος να δώσει το Φως στους γονείς του που βρίσκονταν πολύ μακριά από εκείνον. " Ξαφνικά κι ενώ ο Πατριάρχης βρισκόταν ήδη μέσα στον Πανάγιο Τάφο, ακούστηκε ένα βουητό από ψηλά, σαν να πέφτει κάτι από τον ουρανό. Στην αρχή φοβήθηκα γιατί μου φάνηκε ότι έπεφτε βόμβα - τέτοιον ήχο είχε - και από ένστικτο σήκωσα τα μάτια ψηλά, χωρίς να μπορώ να κινηθώ. Είδα τότε φωτιά να πέφτει από τον ουρανό επάνω στον Τάφο και τα πάντα να πιάνουν φωτιά, όλα καίγονταν γύρω μου αλλά δεν καταστρέφονταν. Το κερί μου άναψε μόνο του, ήμουν κι εγώ λουσμένος στη φωτιά αλλά δεν ένιωθα κανέναν πόνο και δεν άκουγα τίποτα από το περιβάλλον γύρω μου που εκείνη την ώρα όλοι έτρεχαν αφηνιασμένοι να πάρουν τη φλόγα από το κερί του Πατριάρχη. Είχα μείνει αποσβολωμένος και κάποιοι από το πλήθος με μετέφεραν έξω χωρίς να μπορώ να μιλήσω. Οι γονείς μου αργότερα μου είπαν ότι συνήλθα μετά από ώρα." Ό, τι κι αν ήταν εκείνο που έζησε ο Γ. στάθηκε ικανό να τον στρέψει στη θεολογία και την ιερατική.
Την ίδια εμπειρία με τον Γ. μου έχουν διηγηθεί και άλλοι προσκυνητές, με ελαφρές παραλλαγές. Οι πιο πολλοί από αυτούς είδαν μια γαλανόλευκη ανταύγεια να κάνει την εμφάνισή της ψηλά και να αλλάζει θέση πριν κανείς προλάβει να ανοιγοκλείσει τα μάτια του. Οι ίδιοι διηγούνται πως τα συναισθήματά τους κυμαίνονταν από δέος έως και αίσθηση γαλήνης και ηρεμίας, ακόμα και ο Γ. δηλώνει πως ήταν από το δέος που έμεινε αποσβολωμένος. Όταν συνήλθε ήταν τόσο χαρούμενος όσο ποτέ άλλοτε στη ζωή του.
Άραγε υπάρχει κάποιο φυσικό φαινόμενο στην ατμόσφαιρα του Παναγίου Τάφου, ικανό να προκαλεί ανάφλεξη των κεριών; Και αν ναι, τότε γιατί τα πρώτα λεπτά όλοι περιγράφουν αυτή τη φλόγα ως "φλόγα φωτός" που δεν καίει και όχι σαν τις κανονικές φλόγες που όλοι ξέρουμε;
Το φαινόμενο της αυτανάφλεξης των κεριών, όμως, δεν περιορίζεται στον Πανάγιο Τάφο, αν κι εκεί μόνο, από όσο γνωρίζω, στην αρχή πρόκειται για "φλόγα φωτός". Έχω υπόψη μου και άλλες μαρτυρίες, από διαφορετικά μέρη σχετικά με την αυτανάφλεξη. Η Δ. αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα στη ζωή της. Είχε χριστιανική ανατροφή και πίστευε ότι με την προσευχή θα λύνονταν τα προβλήματά της. Ήταν Πάσχα όταν το Μεγάλο Σάββατο, θεώρησε πως θα ήταν ευλογία για την ίδια εάν πρώτη έπαιρνε το Φως από το χέρι του ιερέα, οπότε πήγε από νωρίς στην εκκλησία και πλησίασε πολύ κοντά στην Ωραία Πύλη. Ο ιερέας μόλις βγήκε, επειδή φοβήθηκε μήπως από το συνωστισμό προκληθεί κάποιο ατύχημα, έκανε μια σχεδόν βίαιη κίνηση απομάκρυνσης της λαμπάδας, ώστε να αποκατασταθεί πρώτα η τάξη. Η Δ. όμως, μέσα στη θλίψη της το θεώρησε ως κακό σημάδι και απομακρύνθηκε λυπημένη σε μια γωνία. Εκείνη τη στιγμή, άκουσε ένα μικρό βουητό και σηκώνοντας τα μάτια της είδε τη λαμπάδα της να ανάβει από μόνη της. Το ίδιο ακριβώς είδαν και μερικοί που ήταν δίπλα της. Τι το προκάλεσε αυτό, δεν μπορώ να αποφασίσω. Ωστόσο η Δ. μετά από αυτό έγινε μοναχή και από τότε ζει ευτυχισμένη σε ένα μοναστήρι.
Στενό συγγενικό μου πρόσωπο, για την αξιοπιστία του οποίου μπορώ να εγγυηθώ, μου διηγήθηκε πως πάντοτε στο σπίτι της είχε αναμμένο ένα καντήλι μπροστά από την εικόνα της Παναγίας. Κάποια χρονιά, όμως, που η φτώχεια τους είχε χτυπήσει αλύπητα (αναφερόμαστε στην περίοδο μετά την Κατοχή), έτυχε να μην έχουν λάδι ούτε για να φάνε, οπότε το καντήλι εξαντλώντας τα αποθέματά του, άρχισε σιγά σιγά να σβήνει. Η ίδια, όπως λέει, πιο πολύ λυπήθηκε που θα έσβηνε το καντήλι παρά που δεν είχε η ίδια να φάει, οπότε μόλις εκείνο έσβησε εντελώς, την πήραν τα κλάματα. Την ίδια στιγμή, ακούστηκε ένα βουητό και το καντήλι άναψε μόνο του, χωρίς να έχει λάδι αλλά μόνο το νερό που συνηθίζουν να βάζουν κι έκαιγε με το νερό και χωρίς λάδι, μέχρι την επόμενη ημέρα που τυχαία κάποιος της πήγε ένα μπουκάλι λάδι. Η ίδια η συγγενής μου, περισσότερα από 50 χρόνια μετά, είναι πεπεισμένη πως η ίδια η Παναγία άναψε το καντήλι της.

Τα μυστήρια του Φωτός

Πιστεύω πως δεν υπάρχει λόγος να παραθέσω περισσότερες μαρτυρίες. Ομολογώ ότι δεν έχω κάποια εξήγηση να δώσω για τα παραπάνω φαινόμενα, τουλάχιστον όχι φυσική εξήγηση. Αυτό ας το κάνουν εκείνοι που έχουν τις κατάλληλες γνώσεις και θα χαρώ να έχω την άποψή τους. Στο σημείο αυτό, ολοκληρώνοντας τις μαρτυρίες για το Φως, θα παραθέσω κάποιες άλλες εμπειρίες που σχετίζονται με Φως ή φωτιά που δεν καίει και που ανήκουν σε περισσότερο μυστικιστικό επίπεδο, ώστε να μπορέσουμε αργότερα να περάσουμε σε εξέταση του τι ακριβώς μπορεί να συμβαίνει.
Μια πρώιμη παρόμοια μαρτυρία περιγράφεται στην Έξοδο, το δεύτερο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Αναφέρομαι φυσικά στην περίφημη καιόμενη βάτο του Μωϋσή που, αν και καιόμενη, δεν καταστρεφόταν από τη φωτιά. Έπειτα, θα είναι γνωστό ίσως σε όσους ασχολούνται με τον εσωτερικό χριστιανισμό ότι ο Θεός θεωρείται ως "πυρ καταναλίσκον", δηλαδή ως φωτιά που εξαγνίζει αλλά δεν καταστρέφει. Μια ακόμη εμπειρία φωτός αναφέρεται στα Ευαγγέλια, κατά τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα Ιησού στο Όρος Θαβώρ όπου οι μαθητές τον είδαν μέσα σε ένα εκτυφλωτικό φως και τρόμαξαν. Το ίδιο εκτυφλωτικό Φως είχε δει και ο Σαούλ, διώκτης των χριστιανών, ο οποίος αργότερα έγινε ο Απόστολος Παύλος. Επίσης, υπάρχει και μια μυστικιστική εμπειρία, γνωστή σε λίγους Πατέρες της Εκκλησίας, κατά την οποία βλέπουν αυτό το Φως, έπειτα από μια μακρά περίοδο προετοιμασίας, νηστείας και προσευχής (και όχι μόνο), η οποία μπορεί να κρατήσει μια ολόκληρη ζωή. Θυμάμαι ακόμη μια γνωστή μου μοναχή να μου περιγράφει πως κάποια στιγμή που πήγε στο κελί ενός Γέροντα για να τον ενημερώσει ότι ήταν όλα έτοιμα για τη Λειτουργία, είδε από το παράθυρο του κελιού να βγαίνει ένα εκτυφλωτικό φως, κατά πολύ ισχυρότερο από εκείνο του Ήλιου. Γέμισε δέος και έμεινε ακίνητη στη θέση της, μέχρι που βγήκε ο Γέροντας με πρόσωπο που φαινόταν, όπως μου είπε "ότι κοίταζε σε άλλους κόσμους". Ας σημειωθεί πως το ίδιο φαινόμενο είχε συμβεί άλλες δυο φορές τουλάχιστον.
Αλλά δεν είναι και λίγες οι μαρτυρίες απλών ανθρώπων που ισχυρίζονται ότι έχουν δει Αγγέλους και Αγίους, να είναι πλυμμηρισμένοι μέσα σε ένα υπερκόσμιο Φως. Μάλιστα, η εμπειρία με όντα που είναι λουσμένα στο Φως είναι πανάρχαια, συναντάται σε όλους τους πολιτισμούς και ακόμη και στις μέρες μας με τον ίδιο τρόπο περιγράφονται επαφές με γήινα όντα.

Το μεταίχμιο των κόσμων

Συχνά οι προσωπικές εμπειρίες των ανθρώπων αποδίδονται σε διαφορετικά αίτια στην καλύτερη περίπτωση. Στη χειρότερη, ελάχιστα λαμβάνονται υπόψη από αυτοαποκαλούμενους ερευνητές. Η τελευταία στάση είναι λανθασμένη, κατά την άποψή μου. Δεν μπορείς να απομονώσεις ένα φαινόμενο από τις εμπειρίες που το περιγράφουν ούτε και μπορείς να το ερμηνεύσεις χωρίς να έχεις υπόψη σου το τι πιστεύουν εκείνοι που το βίωσαν. Η άποψή τους δεν θα καθοδηγήσει τη σκέψη σου ούτε και θα υποκαταστήσει τη λογική σου αλλά θα είναι πολύτιμος αρωγός.
Υπάρχουν γύρω μας πολύ περισσότεροι άνθρωποι που έχουν παράξενες εμπειρίες από όσους νομίζετε. Είναι άνθρωποι που ανήκουν σε διάφορες κοινωνικές ομάδες και με διαφορετικά μορφωτικά επίπεδα. Έχουμε συνηθίσει όλοι μας να θεωρούμε πιο αξιόπιστους εκείνους που έχουν υψηλή μόρφωση. Εγώ το βλέπω το θέμα κάπως διαφορετικά. Γιατί όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με κάποια εμπειρία που τους υπερβαίνει νιώθουν το ίδιο παράξενα και αρκετές φορές η εμπειρία εκείνη είναι ικανή να αλλάξει τη ζωή τους. Το Άγιο Φως το έχουν δει γνωστοί μου γιατροί, καθηγητές, στρατιωτικοί και πολλοί άλλοι, πιστοί και όχι. Όλοι τους ένιωσαν μια ποικιλία συναισθημάτων. Άλλωστε, οι συλλογικοί φόβοι κι ελπίδες δεν κάνουν διακρίσεις.
(συνεχίζεται)